Uykusuzluk: Bazı beyin hücresi türleri genetik riski açıklar
Dergide yeni araştırma Doğa Genetiği Uykusuzluğa dahil olan bireysel beyin hücresi ve beyin alanlarını tanımlar ve bu durum için yeni tedavi hedefleri sunar.
Uykusuzluk, Amerika Birleşik Devletleri'nde yaşayan insanların yaklaşık üçte birini ve dünya çapında yaklaşık 770 milyon kişiyi etkilemektedir.
Uykusuzluk çeken birçok insanın bileceği gibi, uykuya dalmanın bir irade meselesi olduğunu düşünme eğilimi vardır.
Bununla birlikte, giderek daha fazla çalışma, aslında güçlü bir nörobiyolojik bileşene sahip olduğunu gösteriyor.
Örneğin, 2016'da bilim adamları, uykusuzlukla yaşayan insanların beyaz madde yollarında ve limbik sistemlerinin bazı bölümlerinde anormallikler buldular. Daha yeni çalışmalar, uykusuzluk riskiyle bağlantılı spesifik genetik varyantları ortaya çıkarmıştır.
Şimdi, uluslararası bir araştırma ekibi, uykusuzluğun altında yatan bireysel genleri, beyin hücresi türlerini, beyin alanlarını ve nörobiyolojik süreçleri ortaya çıkarmak için 1.3 milyondan fazla insandan gelen genetik verileri analiz ederek daha da ileri gitti.
Hollanda'daki Vrije Universiteit Amsterdam'da istatistiksel genetik profesörü olan Danielle Posthuma, Amsterdam'daki Hollanda Nörobilim Enstitüsü'nde nörofizyoloji profesörü olan Eus Van Someren ile yeni araştırmaya liderlik etti.
Çalışma 'muhteşem sonuçlar' veriyor
Araştırmacılar, Birleşik Krallık Biobank ve DNA test şirketi 23andMe'den alınan verileri kullanarak, 1.331.010 kişinin genetik ve uyku bilgilerini bir araya getirerek, bunu bilim adamlarının uykusuzluğu incelemek için kullandıkları en büyük genetik veri kümesi haline getirdi.
Uykusuzluk için 202 genetik lokus ve 956 risk geni buldular. Ayrıca, daha ileri analizler, bu genlerden bazılarının aksonların veya diğer nöronlarla elektriksel iletişimi kolaylaştıran sinir hücrelerinin uzantılarının işleyişinin anahtarı olduğunu ortaya çıkardı.
Ayrıca araştırmacılar, beynin kortikal ve subkortikal dokularındaki belirli hücrelerde devreye giren önemli sayıda uykusuzluk riski geni buldular.
Spesifik olarak, uykusuzluğa dahil olan hücre türleri arasında "striatal, hipotalamik ve klostrum nöronları" bulunuyordu. Sonuçlar "yeni tedavi hedefleri sağlar", çalışma yazarlarını açıklar.
Prof. Posthuma bulguları yorumlayarak, "Çalışmamız, diğer pek çok nöropsikiyatrik bozukluk gibi uykusuzluğun da her biri küçük etkiye sahip yüzlerce] genden etkilendiğini gösteriyor."
"Bu genlerin kendi başlarına bakmak o kadar da ilginç değil" diye ekliyor. "Önemli olan uykusuzluk riski üzerindeki birleşik etkisidir."
Diğer bir önemli bulgu da, uykusuzluğun, "gece kuşu" veya "sabah şakası" gibi diğer uyku özellikleriyle olduğundan daha fazla depresyon ve anksiyete gibi psikiyatrik durumlarla ortak risk genlerine sahip olduğuydu.
Prof. Van Someren, bu "[a] çok önemli bir bulgu" diyor, "çünkü her zaman uykuyu düzenleyen beyin devrelerinde uykusuzluğun nedenlerini araştırdık."
“Dikkatimizi duygu, stres ve gerginliği düzenleyen devrelere kaydırmalıyız. Bu yöndeki ilk sonuçlarımız şimdiden muhteşem. "
Prof.Eus Van Someren
Amsterdam'daki Vrije Universiteit'te nörobiyolog olan ortak yazar Guus Smit, "Bu bulgular bir ilerleme, çünkü artık ilk kez laboratuvardaki bireysel beyin hücrelerinde altta yatan mekanizmaları aramaya başlayabiliyoruz." Diyor.
